Si u shndërrua Islami në kërcënim global: roli i konfliktit Izrael-Palestinë

Pas përfundimit të Luftës së Ftohtë, justifikimi anti-sovjetik për mbështetjen e pakushtëzuar të Amerikës ndaj Izraelit nuk ishte më i vlefshëm. Gazetari izraelit Nahum Barnea theksoi: “Edhe në Kongresin amerikan disa guxojnë të thonë se Izraeli ka humbur vlerën e tij të mëparshme si një aset kryesor strategjik [me mbarimin e Luftës së Ftohtë]. Në këtë situatë, fushata anti-islamike ofron një përgjigje… Izraeli do të bëhet pararoja e Perëndimit në luftën kundër armikut islamik.”

Dhjetë vjet më vonë, në vitin 2003, studiuesi palestinezo-amerikan Naseer Aruri vërejti se publikut amerikan “i thuhet se aktivistët islamikë dhe regjimet në Iran, Irak, Sudan, Siri, si dhe milicitë në Libanin Jugor dhe Gaza janë pjesë e një ‘kërcënimi’ islamik global.”

Vëzhgimet e Arurit mbi diskursin politik në Shtetet e Bashkuara pasqyronin një kuptim të përhapur midis politikëbërësve amerikanë se Islami politik dhe vendet muslimane përfaqësonin bllokun anti-perëndimor pas Luftës së Ftohtë, dhe më konkretisht, bllokun anti-amerikan. Sulmet e 11 shtatorit 2001 e forcuan këtë perceptim, megjithëse vendet me shumicë muslimane i dënuan aktet terroriste.

Islamofobia nuk u kufizua vetëm në perceptimin publik. Siç vëren Dr. Hatem Bazian: “Islamofobia shndërrohet në një kanal ideologjik-politik përmes të cilit krijohen aleanca dhe koalicione ndërkombëtare dhe kombëtare, ku pjesëmarrësit e përdorin Islamin dhe identitetet muslimane si mjet për të harmonizuar interesat e tyre të ndryshme politike, ekonomike dhe ushtarake.”

Studiues të tjerë kanë thelluar analizën e lidhjes midis Islamofobisë dhe konfliktit Izrael-Palestinë. Edward Said, në veprën e tij monumentale “Orientalizmi”, kritikon mënyrën se si Perëndimi ka krijuar stereotipe dhe imazhe negative për Lindjen, veçanërisht Islamin, për të justifikuar dominimin kolonial dhe politik. Ai argumenton se kjo perspektivë orientaliste ka ndikuar në politikën perëndimore ndaj Lindjes së Mesme dhe ka forcuar paragjykimet ndaj myslimanëve.

Në kontekstin e konfliktit Izrael-Palestinë, kjo qasje ka shërbyer për të delegjitimuar aspiratat kombëtare palestineze, duke portretizuar rezistencën e tyre si një shprehje të fanatizmit fetar, e jo si një lufte për vetëvendosje. Rashid Khalidi, në librin e tij “Kafazi i Hekurt: Historia e Luftës së Palestinezëve për Shtetësi” (The Iron Cage: The Story of the Palestinian Struggle for Statehood), analizon se si narrativat perëndimore shpesh injorojnë historinë dhe identitetin palestinez, duke kontribuar në keqkuptimin e konfliktit.

Judith Butler, një tjetër studiuese e shquar, argumenton se kategorizimi i të gjitha formave të rezistencës palestineze si “terroriste” jo vetëm që është reduktues, por edhe dehumanizon popullin palestinez. Kjo qasje justifikon masat shtypëse dhe forcon Islamofobinë, duke e paraqitur konfliktin si një betejë kundër ekstremizmit islamik, e jo si një çështjeje të të drejtave njerëzore dhe vetëvendosjes.

Nga ana tjetër, Islamofobia është përdorur për të mobilizuar mbështetje politike dhe ushtarake për Izraelin. Organizata të ndryshme lobuese kanë promovuar idenë se Izraeli është bastioni i vetëm i demokracisë dhe civilizimit perëndimor në një rajon të dominuar nga regjime autoritare islamike. Kjo narrativë injoron kompleksitetin e Lindjes së Mesme dhe kontribuon në polarizimin e mëtejshëm.

Studiuesja Deepa Kumar, në librin e saj “Islamofobia dhe Politika e Perandorisë” (Islamophobia and the Politics of Empire), analizon se si islamofobia është instrumentalizuar nga fuqitë perëndimore për të justifikuar ndërhyrjet e tyre në vendet muslimane dhe për të mbrojtur interesat e tyre gjeopolitike. Ajo argumenton se frika dhe paragjykimet ndaj Islamit janë përdorur për të krijuar një “armik të ri” pas Luftës së Ftohtë, duke zëvendësuar kërcënimin komunist me atë islamik.

Në politikën amerikane ndaj Palestinës, Islamofobia luan një rol kyç. Konflikti midis palestinezëve dhe izraelitëve shpesh thjeshtëzohet vetëm në terma fetarë, duke injoruar dimensionet politike, historike dhe territoriale. Kjo perspektivë e ngushtë justifikon mbështetjen e pakushtëzuar për Izraelin dhe minimizon vuajtjet dhe aspiratat e popullit palestinez.

Në këtë kontekst, është e rëndësishme të theksohet se portretizimi i konfliktit si një çështje fetare ka pasur pasoja të thella në perceptimin publik dhe politikën ndërkombëtare. Kjo qasje ka shërbyer për të thjeshtuar një konflikt kompleks dhe për të justifikuar politika që favorizojnë njërën palë në dëm të tjetrës.

Studiuesja palestinezo-amerikane Lila Abu-Lughod argumenton se stereotipet dhe narrativat e përgjithshme mbi muslimanët dhe arabët kanë ndikuar në politikat e Perëndimit në Lindjen e Mesme. Ajo thekson se këto perceptime shpesh injorojnë diversitetin kulturor dhe politik të rajonit, duke reduktuar popujt e tij në imazhe monolitike.

Për më tepër, mediat perëndimore kanë luajtur një rol të rëndësishëm në formësimin e opinionit publik. Sipas profesorit Jack Shaheen, në veprën e tij “Arabët e këqij në Filma: Si Hollywood-i njollos një popull”(Reel Bad Arabs: How Hollywood Vilifies a People), kinematografia amerikane ka kontribuar në krijimin e imazheve negative për arabët dhe muslimanët, duke i portretizuar shpesh si terroristë ose fanatikë. Këto stereotipe kanë ndikuar në mënyrën se si publiku amerikan e percepton konfliktin Izrael-Palestinë dhe ka forcuar mbështetjen për politikat pro-izraelite.

Në arenën politike, grupet e interesit dhe lobet kanë ushtruar presion për të mbajtur një politikë të jashtme që favorizon Izraelin. Organizata si AIPAC (Komiteti Amerikano-Izraelit për Çështjet Publike) kanë influencuar vendimmarrësit amerikanë, duke promovuar narrativa që portretizojnë Izraelin si aleatin kryesor të SHBA-së në luftën kundër terrorizmit islamik. Kjo ka çuar në një mbështetje të pakushtëzuar ushtarake dhe financiare për Izraelin, pavarësisht nga shkeljet e të drejtave të njeriut dhe rezolutat ndërkombëtare.

Një tjetër aspekt i rëndësishëm është mënyra se si ligjërimi politik ka ndikuar në politikat e imigracionit dhe sigurisë kombëtare në SHBA dhe vende të tjera perëndimore. Frika nga “kërcënimi islamik” është përdorur për të justifikuar masa kufizuese ndaj refugjatëve dhe emigrantëve nga vendet muslimane. Kjo jo vetëm që ka ndikuar në jetët e miliona njerëzve, por ka forcuar edhe më tej ndarjet dhe paragjykimet kulturore.

Aktivistët dhe organizatat për të drejtat e njeriut kanë theksuar nevojën për një qasje më të balancuar dhe humane ndaj konfliktit. Ata argumentojnë se pa adresuar çështjet thelbësore të okupimit, të drejtave të njeriut dhe vetëvendosjes, nuk mund të arrihet një paqe e qëndrueshme.

Prandaj, mund të thuhet se instrumentalizimi i Islamofobisë në politikën amerikane ndaj Palestinës ka shërbyer për të justifikuar mbështjen ndaj Izraelit dhe ka penguar zgjidhjen e drejtë të pushtimit, si dhe ka kontribuar në vazhdimin e vuajtjeve të popullit palestinez. Një rishikim kritik i këtyre narrativave dhe një angazhim i sinqertë ndaj parimeve të drejtësisë dhe të drejtave të njeriut janë të nevojshmme, përndryshe arritja e çlirimit të Palestinës, paqja dhe stabiliteti në rajon nuk do të jetë i mundur.

Përgatiti Observer.al